Kaart (cartografie) - Ancona (stad) (Provincia di Ancona)

Ancona is een stad met zeehaven in Noordoost-Italië. Ancona ligt op een rotsachtig voorgebergte, aan de Adriatische Zee en is de hoofdstad van de regio Marken en van de gelijknamige provincie. De stad ligt 244 kilometer ten noordoosten van Rome. Ancona is gelegen bij de hellingen van de twee uiterste einden van het voorgebergte van Monte Conero: Monte Astagno, met de citadel, en Monte Guasco, waar de 90 meter hoge dom staat. Vanuit de stad zie je de zonsopgang en zonsondergang direct aan zee en op zeer heldere dagen zie je de Dalmatische bergen richting het noordoosten.

Het was een Dorische Griekse kolonie uit 387 voor Christus: in feite de naam Ancona is afkomstig van het Grieks Ἀγκών (Ankón) en betekent elleboog, verwijzing naar de vorm van de kust die lijkt op een elleboog gebogen, als een driehoek op wiens noordelijke top de kathedraalheuvel is.

Het heeft een belangrijke haven voor verbindingen met Kroatië, Albanië, Griekenland en Turkije; het is een van de eerste in Italië voor passagiersvervoer.

De volgende frazioni maken deel uit van de gemeente: Montesicuro en Paterno d'Ancona.

Ancona werd gesticht in 387 voor Christus. van Grieken van Dorische oorsprong, afkomstig uit Syracuse die vluchtte voor de tiran Dionysios I. Ze bouwden de Akropolis op de heuvel waar nu de kathedraal staat. De mythische stichter van de Ancona-kolonie was naar men aanneemt Diomedes. In de door Augustus ingevoerde bestuurlijke indeling lag het in het uiterste puntje van de regio Picenum. Keizer Trajanus liet een triomfboog bouwen in de haven van Ancona, een haven die hij ook uitgebreid had, om het "accessum Italiae" (toegang tot Italië) te maken voor de volkeren van het Oosten.

In plaats van de kathedraal was er een tempel van Venus (ten tijde van de Griekse kolonie genaamd "van Aphrodite") gestaan hebben. Zij wordt door Catullus en Juvenalis genoemd als de plaatselijke beschermgodin.

Ancona was een markgraafschap in het Heilige Roomse Rijk; haar bloeiperiode was als zeemogendheid, onder de naam Republiek Ancona, een van de Maritieme republieken. Na de verdrijving van de joden uit de Spaanse landen in 1492 (het verdrijvingsedict) werd Ancona een van hun toevluchtsoorden. Kolonies van Ancona werden gesticht van Valencia tot in de Zwarte Zee. De republiek Ancona bevocht regelmatig de Venetianen, hun directe concurrent voor de handel met het Oosten. Het was eeuwenlang verbonden met de republiek Ragusa. Het ging vooral om handel in specerijen, zijde en timmerhout.

De stad maakte vanaf 1532 deel uit van de Kerkelijke Staat, maar toen paus Pius V in 1569 eveneens de joden uit zijn gebied verdreef, maakte hij onder andere een uitzondering voor Ancona. Mogelijk wilde hij de handel vanuit deze havenstad met het Osmaanse Rijk niet in gevaar brengen.

Het was een van de hoofdrolspelers in de strijd van de Risorgimento en sloot zich op 29 september 1860 aan bij het toekomstige Koninkrijk Italië, na een moeilijk beleg.